Bronfenbrenner

1 Kennismaking met Bronfenbrenner 13
Bronfenbrenners ecologische model van menselijke ontwikkeling 18
Het bio-ecologische model van menselijke ontwikkeling 22
Het bio-ecologische model en vroegschoolse educatie 24
2 Het bio-ecologische model van menselijke ontwikkeling 27
Inleiding 27
Genestelde systemen van invloed: ontwikkeling in context 29
Context zonder ontwikkeling? Focus op de actieve rol van het zich ontwikkelende kind 32
Proces-Persoon-Context-Tijd: genetwerkte systemen van invloed 38
Implicaties voor de praktijk 44
Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 45
3 Proximale processen en relaties 47
Inleiding 47
Proximale processen 48
Relaties in psychologische theorieën 50
Proximale processen en opvoedingsstijlen 57
Het belang van sociocultureel begrip binnen een bio-ecologisch kader 63
Interactie met objecten en symbolen 66
Implicaties voor de praktijk 68
Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 69
4 Ontwikkeling in de context begrijpen 71
Inleiding 71
Bio-ecologische theorie en socioculturele theorie: leren en ontwikkeling in context 72
Disposities, hulpbronnen en vraagkenmerken 75
Temperament 79
Leerdisposities 80
Actieve actoren binnen een beperkt aantal keuzes 81
Context en familie 83
Implicaties voor de praktijk 85
Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 86
5 Een bio-ecologisch perspectief op transities 87
Inleiding 87
Denken over transities 87
Transities: cruciale ‘tijden’ in de vroege kinderjaren 88
Proximale processen en het belang van interacties en relaties voor transities 91
Persoonsfactoren die van invloed zijn op transitie-ervaringen 96
De impact van de context op transities: micro-, meso-, exo- en macrosystemen 98
Implicaties voor de praktijk 109 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 110

6 Het kind centraal stellen in de werkpraktijk 111
Het actieve kind in de vroege jaren 113
Onderhandelen over de spanningen rond de agency van jonge kinderen 117 Kinderen ondersteunen om actief deel te nemen aan het leren 118 Luisteren naar kinderen in de praktijk van de kinderopvang 119 Interafhankelijkheid, intersubjectiviteit en agency van het kind 122 Spel als voertuig voor agency en proximale processen in de vroege kinderjaren 123 Plaatsbepaling van het kind in vroegschoolse evaluatie 126 Implicaties voor de praktijk 127 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 128 7 Een rijke speelleeromgeving creëren 129 Een uitnodiging creëren om te leren 130 Proximale processen en speelleeromgevingen van jonge kinderen 131 Rijke speelleeromgevingen buiten 133 De rol van de pedagogisch professional in rijke speelleeromgevingen 138 De omgeving transformeren door interacties 139 Persoonsfactoren en rijke speelleeromgevingen 141 Contextfactoren en rijke speelleeromgevingen 146 Tijdsfactoren en rijke speelleeromgevingen 148Implicaties voor de praktijk 151 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 152 8 Voorschools onderwijs als dynamisch proces 155 Inleiding 155 Nadenken over ontwikkeling en leren 157 Interacties in ontwikkeling 161 Ontwikkelen van executieve functies 170 Implicaties voor de praktijk 173 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 174 9 Het leren en de ontwikkeling van kinderen stimuleren 177 Kwalitatieve leeromgevingen in stand houden 184 Het belang van spelen 190 Implicaties voor de praktijk 196 Sleutelconcepten voor het werk met jonge kinderen 197 10 Ruimtes die mensen, plaatsen en middelen met elkaar verbinden 199 Positionering van voorzieningen voor jonge kinderen 199 Inleiding 199 VVE als een belangrijk, verbindend mesosysteem 200 Buiten de directe context: VVE in het exosysteem 204 Leerecologieën 206 Nieuwe technologieën en een groeiende wereld 209 Sleutelbegrippen voor het werk met jonge kinderen 217 11 Het bio-ecologische model toe passen in het werk met jonge kinderen 219 Inleiding 219 Ecologische systemen als genesteld en genetwerkt 219 Transformatie versus reproductie 221 ‘Proces’ in het microsysteem 227 ‘Proces’ in het mesosysteem – het creëren van ‘verbanden’ 228 ‘Proces’ in het exosysteem en het macrosysteem 228 De praktijk bio-ecologisch begeleiden 229 Verklarende woordenlijst 235 Referenties 239