In een periode van constante verandering helpt Organisatieverandering, hoe moeilijk kan het zijn je inzicht te krijgen in waarom veranderen zo taai is en welke stappen je kunt zetten om soepel met veranderingen om te gaan.
Bianca van Leeuwen is adviseur en opleider en begeleidt managementteams bij verandertrajecten. Eerder schreef zij het boek Systemisch transitiemanagement. Dit nieuwe boek sluit daar mooi op aan.
systemische benadering
Organisatieverandering, hoe moeilijk kan het zijn start met een korte uitleg van de uitgangspunten van de systemische benadering en bestaat daarna uit vier delen: een uitleg over waarom veranderen zo moeilijk is, de domeinen van verandering, het proces van verandering en ten slotte de tien misvattingen over verandermanagement en teamsamenwerking.
Van Leeuwen benadert een organisatie als een systeem, dat niet gelijk staat aan de som van individuen. In systemen bevinden zich (herhalende) patronen – vaak bewust of onbewust een terugkerende set handelingen. Door met deze systemische blik naar organisatieverandering te kijken, biedt dit boek concrete en waardevolle inzichten.
Zes redenen
Het eerste deel beschrijft zes redenen waarom veranderen zo taai is. Denk aan een onduidelijke koers, slecht geregelde voorwaarden in de bovenstroom, terugkerende patronen of een managementteam dat niet als team functioneert. Deel 1 sluit af met een brug naar deel 2, waarin de zes redenen worden vertaald naar zes domeinen: de zogenoemde knoppen van verandering.
zes knoppen
In deel 2 gebruikt Van Leeuwen een krachtige tekening van een verandering van A naar B, waarin de zes knoppen worden toegelicht. Domein 1 beschrijft het uitzetten van de koers: richting geven aan de verandering. Vooral domein 2, 3 en 4 zijn in de praktijk vaak het meest uitdagend. Domein 2 gaat over de bovenstroom van de verandering, bijvoorbeeld hoe je met nudging gewenst gedrag kunt stimuleren. Domein 3 gaat over de gedragstransitie in de onderstroom: de minder zichtbare emoties, overtuigingen, gedragingen en kernwaarden, en hoe je daar als leider mee omgaat. Domein 4 sluit hierop aan met het herkennen, erkennen en doorbreken van patronen. Domein 5 behandelt de invloed van de omgeving en domein 6 de ontwikkeling van het managementteam. Elk domein wordt ondersteund met praktijkvoorbeelden en kaders die de theorie concreet en herkenbaar maken. Voor mij waren deze voorbeelden erg waardevol en direct herkenbaar in mijn eigen werkomgeving.
Voorspellen
Deel 3 gaat over het proces van verandering en hoe je met de kennis uit de zes domeinen de impact van de verandering op de organisatie kunt voorspellen. Voorspellen helpt managementteams regie te houden, betrouwbaar leiderschap te tonen en onnodige weerstand te voorkomen. Er is bovendien een concrete invuloefening opgenomen om een impactanalyse van de verandering te maken.
Experimenteren
In deel 4 sluit Van Leeuwen af met tien misvattingen over verandermanagement en teamsamenwerking. Deze zijn gebaseerd op haar praktijkervaring. Een treffende misvatting is: ‘Weerstand betekent dat medewerkers zich niet betrokken voelen bij de organisatie.’ Van Leeuwen laat zien dat weerstand juist een teken van betrokkenheid kan zijn, omdat medewerkers zich actief verzetten.
Het boek eindigt met een uitnodiging aan managers en managementteams om te experimenteren. Geef jezelf en elkaar de ruimte om te leren, fouten te maken en daarvan te profiteren. Zoals Van Leeuwen het samenvat: ‘Veranderen is een sport, daar moet je voor trainen.’
Organisatieverandering, hoe moeilijk kan het zijn is een herkenbaar geschreven boek, rijk aan praktijkvoorbeelden, helder leesbaar en voorzien van one-liners in de kantlijn om snel op terug te grijpen. Een aanrader voor managers, managementteamleden en organisatieadviseurs.
Over Renée Braken-Krol
Renée Braken is bedrijfskundige en facilitair veranderkundig leidinggevende. Zij heeft ruime ervaring binnen de Rijksoverheid.